PORTUGALIAE MONUMENTA HISTORICA

DIPLOMATA ET CHARTAE

XII

Charta fundationis et dotis quarundam ecclesiarum inter flumina Durium et Vaugam. Ex autographo, quad olim in scrinio Monasterii Petrosensis, postea in chartophylacio Universitatis Conimbricensis servabatur, et nunc in Publico Archivo invenitur, descripsimus.

897

Christus. - Dubium quidem nom est set plerisque manet comnitum adque ordinamus eum in ueridate heo quod ego Gondesindus prolis Erus et Adosinda acepit mulier in coniumgio nomine enderquina conmento pala filia dux menemdus gutierizi et ermesinda iermana de domna geluira regina que fuit mulier de ordonius rex mater ranemirus principe undo abuit fiius nominibus suarius ermesinda et adosinda et froilo. et ista froilo fuit cum infirmidate nata in nostro pecato quia non est pro inleigato sedere. et quando uidimus tale uisionem que nobis dominus dedit in nostro pecato quintamus nostro ganato et nostras uillas et engenuamus nostros serbos ut dominus sedeat propitius ad peccatis nostris. et faoimus monesterios in nostras uillas que sunt inter durio et uauga («entre Douro e Vouga») in uilla acibeto it est uogabulo sancti migaheli arcangeli (S. Miguel Arcanjo de Azevedo, S. Vicente de Pereira) et sociorum eius et in uilla sanganeto monesterio uocabulo sancti cristoforo («vila de Sanguedo, mosteiro de São Cristovão») et comitum eius et sancta eolalia (Sta. Eulália) que ibidem ab antiquis fundata est. et testauimus ad ipso acisterio de aciueto uilla de fornos (Fornos, Santa Maria da Feira) media et quinta de nostro ganato et de nostras ereditates de durio in uoaga (sic) et ipsa uilla ubi fundatum est integra pro suis antiquiores terminis et acisterio sancti christoforo ipsa uilla sanganeto (Mosteiro de S. Cristovão em Sanguedo) integra pro suis terminis exeptis uilar de elderiz (Eiriz?) que dedimus ad abdelgar mauro. et inter dorio arcis ripa tamar (entre Castelo do Douro na margem do Tâmega) fecimus monesterium in uilla uocidata dides it est uocabulo sancto petro (S. Pedro de Dides). et testauimus ad ipso acisterio de nostras uillas de quantas abuimus in ipsa terra. nominibus ipsa uilla dides integra cum aiuncionibus suis uilla salseto uilla de uanzas (?) et uilla tercolegio (?) ipsas uillas integras. et in territorio karnota larinio (?) integro et in nemancos uilla ermilli (?) integra uilla mallis (?). et post hec ipsum factum dedimus ipso acisterio in manus de domno desterigo aba et illos acisterios inter durio et uoaga aciueto et sangane (entre Douro, Vouga, Azevedo e Sanguedo) ad ipse abba iam nominato ut sedeat ista filia mea froilo in ipsos acisterios sub manus de ipse abba et conteneant ea et sub manus de domna geluira abatisisa. et dedit ad ipsa filia mea C de meos serbos inter barones et mulieres ad deseruiendum sicut in mea exirunt ut seruiant ad illa pro ingenuos dum uida uissceri et post ouito suo uadant ubi uoluerint illos et filios et neptos qui de eos nati fuerint et ex proienie iilorum et non abeant licentia ex genere meo acrepantare illos pro a seruicio. et post hec migraui ipsa conpare mea enderquina de oc seculo. et partibi cum ipsos filios meos iam superius nominatos meo ganato et meas uillas et mea criazom. et uenit in porcione filias meas ermesinda et adosinda uilla abientes in ripa flubio durio («Villa de Avintes na margem do rio Douro»). et ista adosinda presit ea ansur et bemfrogia sine mea iusione. et migrauit ipse ansur de oc seculo et non abuit de ea filia. et fecimus monesterium in ipsa uilla uocabulo sancta marina (Villa de Sta. Marinha) et testauimus ibidem ipsa uilla integra ad ipso loco. et illas uillas que uenerunt in porcione de ipsa filia mea adosimda contestauit illas adcisterio de sanganeto uocahulo sancti christofori et sancta mafada (Mosteiro de S. Cristóvão e Sta. Mafalda em Sanguedo, Vila da Feira) que in ipsa villa sunt fundatas. it sunt inter durio et mondego (entre Douro e Mondego) prenominatas de uilla quiaios (Quiaios, Figueira da Foz) IIIIª integra cum aiuncionibus suis et mediedate de eclesia uocabulo sancti mamete (Igreja de S. Mamede) que in ipsa uilla fundata est et in ripa uauga uilla de seueri (Villa de Severo na margem do Vouga) et mediadate do illa uarcena de caruonario et in ezebrario uilla de bigas (?) quos fuit de froila lopo uilla de ermoriz que est circa lagona de auille (Villa de Esmoriz que está junto da Lagoa de Ovil; hoje Lagoa de Esmoriz; Castro de Ovil ali próximo). Et ego gondesindus cum pecatorum molle depresus in spe que fiducia meritis eius respiro ut abolendis peccatis meis facerem testamenti sicut et facimus pro remedio auorum et paremtum meorum etiam simul et mea de monastario labra (Mosteiro de Lavra) que est fundato ab antiquo in ripa maris (na margem do mar) comodo est conclusu de aqua in aqua et de karia antiqua usque i mare (o terreno ia «da carreira antiga até ao mar», logo a via seguia paralela ao mar) pro remedio anime de ipsos ienitores meos simul et mea. et de illa alia uilla IIIª minus IIIIª sicut uenit ad filia mea froilo in porcione per suos terminos et eclesia de sancta eolalia de gondomar (St. Eulália de Gondomar) integra et alia eclesia de sancto petro de kauso et uilar que est in monte de kauso (?) integro et illa eclesia de sancto martino de ualongo (Igreja de S. Martinho de Valongo) integro sit uenerunt ad ipsa froilo in porcione. et testauimus illas ad ipso logo sancti salbatoris (S. Salvador) et sancti christofori (S. Cristovão) et comitum eius martirum et lignum sancte crucis que in ipso acisterio labre sunt recondite et ad fratres et sorores que ibi sunt auitantes uel qui ibidem dominus superduxerint et inuida sancta perseberaverint sub manus de ipse abba etide ipsa filia mea iam superius nominata. abeant et posideant isto que in testamento resonant de illos monastarios teneant illos sanos et intemeratos post parte confessionis et nec uindant nec donent ne parient de isto que in testamento resona neque ad rex neque a comite neque ab episcopo ducense nec ad numlo ieneris omo tam uos quomodo et posteritatis mee que ibi auitantes fuerunt numla licentia non aueant de isto que in testamento resona in numlaque pars inde aligo extraniare pro numlaque actio nec uinder nec donar nec testare. et aliguno omine de isto que in testamento resona aligo inde quesieri dare in alia parte ad qualiue omine non aueat licentia pro illo dare do sub ista scriptura et sedeat excuminigatus et cum iuda traditore abeat participio in eterna damnatione. et in propter damna secularia parie post parte ipsius testamenti quanto inde dederit duplato et insuper auri talenta et a rex an comite alio tamto. et unc factum nostrum plena obtineat firmidate in cumtis temporibus rouorem. Facta series annitio testamenti nodum die erit VIIIIª kalendas marcias era DCCCCXXXV.ª Gondesindus prolis erus et adosinda in anc series testamenti manum mea confirmo ---Gondesindus -|- Menendus menendiz confirmo --Suarins diagunus confirmo -Adosinda manus mea quos fecit confirmo + --Teodila gudiniz confirmo --Gudinus gundesalbiz confirmo ---Rodorigus confirmo --- Rodosindus diagunus confirmo --Tello teonanizi confirmo - Froiloni manus mea confirmo -|- Ranemirus presbiter qui hec notuit manus mea.

index

nota1: o documento refere diversos lugares entre os rios Mondego e Douro, mas há apenas uma referência a uma via antiga como karia antiqua em terras do Mosteiro de Lavra (Vila do Conde) e que deveria ser um troço da Via romana que ligava Porto a Caminha pelo litoral (também chamda de per loca maritima).
viasromanas.pt